Môreoggend gaan ons stem in die referendum oor die Verenigde Koninkryk se lidskap van die Europese Unie.
Hoe stem ek? Ek stem om In te bly, om nog ‘n lid van die Europese Unie te bly. Ek skryf nou om my voorspelling te skryf, ek dink 53%-47% vir die Remain of In kamp.
Miskien Vrydagoggend gaan ek anders voel, miskien gaan ek verkeerd wees en op die oggend skryf ek my gedagtes hieroor.
Op die naweek gaan ek Noord-Ierland toe met ‘n paar vriende vir ‘n kort vakansie. Vir my was dit my derde besoek, vir hulle die eerste maar ons almal was baie gretig om te kuier sonder om geld te moet wissel of ‘n paspoort te moet saam bring. Jy vlieg weg maar bly binne die land.
Soos jy kan sien, het ek al die foto’s baie geïnstagram. Alles nou lyk verfynd of miskien is dit meer akkuraat om te sê dat ek lyk soos ek nie weet wat ek doen nie.
“Whiskey in the jar” by Old Bushmills-distilleerdery
In Belfast gesels ons met mense in die kroeë, die ander mense wat biere drink en jol. Hoe interessant is mense as jy hulle oor hulself vra. Die unionists wat hullself as Brit beskou wat nog nooit Londen besoek het nie maar wou graag een dag só doen. Die outjie wat nationalist is met wie ek gesels oor die Ierse taal, en hoe hy van sy besoek aan Londen en al die toeriste aantreklikhede hou.
Die uitsig van Giant’s Causeway
In die aand yster mense hul beste klere, yster hul hemde en kies wat hulle wil dra; Saterdagaand is dié aand wanneer almal deftig en modies wil lyk as hulle tussen bars loop, ontmoet vriende. Ek voel soos die man uit die groot stad. Ek lyk soos die man wat sy klere in ‘n verskillende weg aantrek. Ek lyk nie modieus, niks besonders nie.
‘n Whiskey teken
In een weg herinner Belfast my aan Baarle-Hertog en Baarle-Nassau. Klein stukkies land van een gemeenskap begrens die verskillende gemeenskap, vlae wat een groep aandui, wapper en op die ander eind van die straat wapper die ander s’n. Ken mense uit een groep mense uit die ander? Miskien nou is die situasie anders en hulle meng in dieselfde kroeê maar die vlae wapper trots nogsteeds en as besoeker uit ‘n verskillende deelte van hierdie land met ‘n aparte aksent sodat wil ek net na mense luister en leer.
Die ses-puntige ster van Noord-Ierland, ‘n punt vir elk graafskap, in Belfast City Hall
Mense is baie vriendelik en wil weet waarvaandan jy kom, hoekom jy kuier ensovoorts. Beide Ierse gasvryheid teen en suspisie oor buitelanders. Miskien is ons te geïnterresseerd in die geskeidenis maar jy kan nie ons blameer nie; dié is die rede hoekom die land bekendstaan en die land probeer nie om alles te vergeet nie. Mense wil net die voordele van die vrede geniet.
“Ek verkies Afton. Hulle is baie beter”. ‘n Sigaret teken in Iers-Gaelies
Die beroemde Ierse sin humor vertoon homself in alles. Die stad is baie trots op die mees beroemde skip, RMS Titanic, uit haar skeepswerf wat op haar eerste en enigste vaart gesink het. Miskien stel die toeristebedryf ‘n groter belang in die skip as die mense maar toeriste stroom na die museum in die hawe behalwe vir ons wat nie genoeg tyd gehad het nie.
‘n Republican muurskildery op die Ormeaupad wat die 1916 Paasopstand vier
Buite die stad gaan ons Giant’s Causeway en Old Bushmills-distilleerdery besoek, twee van die grootste toeriste aantreklikhede in die land wat duisende besoekers uit veel verskillende land lok. Dit voel so anders om uit Londen to kom en die stilte en velde te geniet. Die openbare vervoer diens loop nie so dikwels soos in Londen nie, hoe anders dit voel om vir ‘n half-uur te staan en wag! Ek sit op die bus wat langsaan die kus ry, soos ‘n hond wat sy kop uit ‘n motorvenster hang en kyk uit oor die blou see en in die afstand die berge van County Donegal. ‘n Grens op die landkaart beteken niks oor geografie nie. Dis ‘n mooi uitsig en baie rustig.
‘n Loyalist muurskildery in Belfast
Na die Titanic staan die land bekend vir Game of Thrones wat hier verfilm word en saam met Giant’s Causeway en Old Bushmills-distilleerdery kom toeriste om toere te vat om die lokasies te besoek langs die County Antrim kus. Die klein dorpies en hawes, kranse en verwoeste kastele herinner my aan Skotland. Jy moet sê, die regering het ‘n uitstekende beslissing gemaak om die televisie-reeks te onderhou en in retoer die miljoene ponde in belasting dit ontvang.
Albert Memorial Clock in Belfast
So genoeg van al die foto’s en woorde; gaan besoek en sien vir jouself.
Die galg by Crumlin Road Gaol
Dikwels toe ek skryf weet ek dat niemand sal lees of ‘n kommentaar sal los nie. Ja, ek weet goed. Dis g’n probleem nie want ek skryf vir myself en ek wil nie veel doen om hierdie te bevorder nie so kry ek wat ek verdien. Dis seker stiller as in die verlede maar soos ek dikwels skryf, ek dink die blog toneel het uit gesterf saam met Nokia en 2G – te veel woorde, te min foto’s.
Ek teken in vanoggend by een van my e-pos addresse wat ek selde lees en daar sit ‘n e-pos van ‘n leser in Suid-Afrika wat per geluk die blog gevind het. (Tik “Afrikaans blog” in Google en ek is glo vyf op die lys.) Sukses! Baie dankie. Dit laat my onthou hoekom ek hierdie skryf. Dis goed om vir jouself te skryf maar ‘n bietjie terugvoer word altyd baie gewaardeer.
Gevolglik kan jy nou ‘n nuusbrief ontvang, kyk regs.
Toe ek onlangs oorsee was, het ek ‘n draai na Baarle-Hertog in België en Baarle-Nassau in Nederland gemaak. Ek wou al lank tyd besoek want ek stel groot belang in kaarte en hierdie is ‘n anomalie – ‘n argaïese enklawe in moderne Europa.
‘n Grenspaal in Baarle-Hertog en Baarle-Nassau
Die geskeidenis laat ‘n stille Nederlandstalige dorpie meer as interessant as ander baie soortgelyke klein Nederlandstalige dorpies klink. Die grenslyn dwaal regdeur en skep 30 klein stukkies land van beide België en Nederland in die ander land se gebiede. Dit skei strate en huise in twee. Huise se ingang is in een land geleë en die res van die huis is in die ander. Die lokasie van die ingang besluit in watter land die huis geleë is. Dit skeur die winkels en hotels in twee en jy stap uit een land na die ander en terug binne tien voetstappe sonder om op te merk.
Kaart van Baarle-Hertog en Baarle-Nassau
In die dorpie praat almal Nederlands en ongelukkig is daar geen verskil tussen dialekte en kulture nie, wat baie interessant sou wees. Toeriste soos ek loop rondom die dorpie en neem kiekies as hulle langsaan die grenslyn staan maar ek dink as jy Belg of Nederlander is, vind jy hierdie net ‘n bietjie alledaags. Dis die tipe historiese anomalies wat Europa so interressant maak.
Die grenslyn tussen België (links) en Nederland (regs)
Op pad van Tilburg na Baarle toe, het ek en ‘n vriend na Safari Beekse Bergen toe gegaan. Daar’s ‘n tipe Suid-Afrikaanse tema daaroor – soos jy kan sien, die teken wys die invloed – maar ongelukkig kon ek nie ‘n landkaart of ‘n gids in Afrikaans kry nie. Dis seker nie soos die Krugerwildtuin nie maar as jy in suid Nederland of Europa bly, is hierdie die naaste ding aan die realiteit. Seker die kinders hou baie daarvan en as volwasse het ek baie geniet om wildhonde (een van my gunstelinge diere), leeus, luiperds en veel ander diere te sien. Ja hulle lyk ‘n bietjie moeg en verveld soos in elke dieretuin en jy dink het hulle genoeg ruim om rond te dwaal, te hardloop en te jag, maar dikwels verander die vereistes om die omheining te vergroot.
‘n Teken in Safaripark Beekse Bergen
Hier’s ‘n bottel Krüger bier. Dis seker nie ‘n beroemde brouery buite België nie en hy smaak soos ‘n gewone bier maar die etiket was interessant in die Suid-Afrikaanse tema van die dag.
Krüger bier, ‘n Belgiese brouery
Ek het ‘n paar dae in België en Nederland op vakansie deurgebring en gewoonlik skryf ek ‘n bietjie daaroor maar hierdie keer was my verblyf baie anders. Dinsdagoggend sit ek in die Groot Markplein en drink tee met ‘n vriende – soos ‘n toeris wat ek is – toe ek teks boodskappe begin ontvang oor die terroriste aanvalle en ontploffings in Brussel.
“Ik ben Brussel” buite die Brusselse Effektebeurs
Ek moet sê ons almal was veilig en was baie ver van die lughawe en moltreinstasie wat betrokke was. Ons het vinnig besef dat ons nie die Eurostar gaan kry nie en kon maklik ‘n nuwe bespreking vir Woensdag maak. Vir ons, moes ons ‘n ekstra dag in die stad bly en ‘n nuwe hotel vind voor ons gaan in ‘n kroeg sit en drink maar dis al. Ons was baie gleukkig en ‘n bietjie gestres en geskok.
Die stad was natuurlik baie stil en mense vermy die strate en bly tuis. Buite die Brusselse Effektebeurs op Anspachlaan – op die ander kant van die pad van ons kroeg – begin mense bymekaar kom met vlae en kerse en ook kom die televisie crews en verslaggewers. Jy sien die foto’s en video’s op die nuus en in die koerante. Toe ek die voorafgaande Vrydag in die land aankom het, patrolleer reeds soldate in barette op die strate en ook in Antwerpen, maar Dinsdag dra hulle staalhelms saam met polisiemanne met geweers en die sekuriteit by die stasie is nou veel groter.
Die hele ervaring was net ‘n bietjie ongerieflik en het ons nie aangetas nie terwyl veel ander mense is baie ernstig aangetas en hulle lewes heeltemal verander. Ek voel ‘n bietjie skuldig aan die feit dat ek amper soos ‘n toeris op die voorval was terwyl vriende was baie bekommerd. Dit was goed om huistoe te kom en om my kat weer te sien.
Elk week laai ek die Arseblog Arsecast af, ‘n podgooi oor Arsenal voetbal klub en luister as ek na die stasie loop. Die podgooi word deur ‘n Ierse oke uitgesaai en hy gesels met ander fans, podgooiers en joernaliste en hulle praat oor die klub, voetbal en enigiets en hulle lag (en ek lag hard), giggel en gesels soos kleintjies en dis baie snaaks. Hy ken goed waaroor hy praat en ek aanbeveel dat jy gaan luister.
Die ander dag praat hy oor moderne webblaaie praat, veral oor voetbal nuusblaaie, wat net gossip en opgemaakte stories publiseer. Daar’s amper geen waarheid binne hulle nie, maar hulle word vinnig en maklik ver oor die wêreld versprei want ander webblaaie sindikateer hulle en mense hertwiet en niemand maak die poging om die waarheid uit te vind nie. As jy jong joernalis is, hoekom wil jy hierdie tipe nuus skryf? Dis nie nuus nie, dis net opinie en gevoelens oor onderwerpe waaroor hulle min ken of omgee.
Arseblog beskryf hierdie tipe joernalistiek as “anti-intellektualisme”. Ek stem saam. Ons herken dit daagliks. Stories verskyn op jou Facebookvoer (of her-publiseer jou vriende hulle, wat ‘n slegter waarskynlikheid is), “Watch X give the perfect response to people who said Y”, “If you thought X think again”, “X shuts down their critics” ensovoorts. (Jammer ek skryf Engels, ek gaan sukkel om hulle te vertaal.)
Ek lees hierdie titels en dink, wie gee om? Die stories is niks besonders. Dis net click-bait. Waar is die narvorsing? Die stories sê amper niks van waarde nie. Te veel stories lees soos ‘n lys ander mense se opinies wat die skrywer probeer om te verbind.
Terselfdertyd lees ek dat The Independent – die koerant wat ek koop – binnekort sy bedrukte weergawe sal ophou publiseer en hy sal net ‘n aanlynse koerant word, ek vermoed soos The Huffington Post. Die rede soos altyd is die gebrek van geld, óf nie genoeg kopers óf nie genoeg geld van advertensies nie so dis die tipe probleme dat enige maatskappy ervaar. Wat ek gaan mis is die kwaliteit van joernalistiek en die navorsing die wye breed stories. Ek vra wat ek in die toekoms in die oggend op die rit na werk sal lees. Ek voel ek gaan ‘n groot deelte van my lewe en roetine verloor.
In Londen het die Suid-Afrikaanse koerante sedert 2000 heeltemal verander. The South African Times het jare gelede verdwyn – en hy het soms Afrikaanse skrywe gepubliseer – en Die Stem, ‘n gratis Afrikaanse koerant, het gevou amper so vinnig soos hy op die toneel gekom het wat ‘n jammerte was. Nou bestaan slegs The South African wat nou slegs ‘n webblad en portal vir die gemeenskap in die buiteland is.
Ek herken dat soos almal anders my aandagspan korter nou as in die verlede is. In die koerante sien ek artikels wie se titel lyk baie interessant en as ek daarop klik sien ek ‘n baie lank skrywe en ek sukkel om meer as ‘n paar paragrawe te lees voor ek net die blad tot later spaar. Een rede is dat ons nou soveel op die skerm van ons foon of tablet of rekenaar lees. Dis anders om aanlyn te lees as op die blad.
Ek sê nie ons raak dommer nie – hierdie tipe antwoord lyk vir my fout en lui, dit laat jou dink dat jy beter as ander mense is. Ons het verander en ons verwag om vinnig die inligting te kry sonder om alles te moet lees. Wat is die belangrikste feite en punte sodat ons na iets anders mag draai? Ek lees selde die Afrikaanse koerante aanlyn weens die vereiste om te betaal en ek vermoed hulle ook verander. Die Republikien lyk soos die enigste koerant wat aan die ou tradisies hou en miskien is die rede dat hy te klein is. Ek hou baie van Die Republikein en lees veral die misdaad deelte. Okei daardie is ‘n bietjie vreemd.
Blogging het op een keer ‘n nuwe geleentheid aangebied vir mense wat interessante posse wil lees, oor onderwerpe waaroor min mense skryf, maar die hele toneel is nou dood. Ek lees blogs (nie die Afrikaanse blogs wat nog bestaan nie) en die bloggers wat suksesvol is – wat besoekers en kommentare kry – dra advertorials en word betaal om maatskappye se advertensies te publiseer.
Ek het ‘n e-posse ontvang van media maatskappye wat vra of ek bereid is om artitkels hierop te publiseer wat ander mense wat ek ken nie, geskryf het en in retoer gaan ek betaal word. Ek wonder, weet hulle nie dat niemand my blog lees nie, dat ek geen besoekers kry nie? Besef hulle nie dat ek weet daar geen geld in uitgewery is nie? Koerante vou maar hulle wil hê dat ek glo ek gaan geld verdien. Dit klink onwaarskynlik. Ek skryf vir die lief van die taal. Ek is nie ‘n skrywer nie, net ‘n outjie wat ‘n domein naam gekoop het. Jy hoef nie ‘n joernalis te wees om goeie artikels te skryf nie maar die feit dat jy ‘n blog skryf bedoel nie dat mense sou lees nie. Dis moeilik. Ek weet. Dié wat suksesvol is werk baie hard en ken die onderwerp en het ‘n brand gemaak. Hulle is foendi’s waaroor hulle skryf.
As jy geen lesers het kan jy nogsteeds ‘n skrywer wees nie? Seker kan jy nie ‘n koerant wees nie.
‘n Vriend kom onlangs terug van ‘n kort verlof in Suid-Afrika om by familie te kuier en met ‘n klompie tweedehande Afrikaanse boeke. Hierdie is gewoonlik baie goedkoop op verkoop want minder en minder mense elke jaar wil koop. Ek hou baie van hierdie boeke, dis die tipe geskenk wat ek baie waardeer en seker meer as duurder of nuwe geskenke. Vir my, gee dit ‘n geleentheid om na die verlede te kyk.
Onder die klompie is Fiela se Kind, ‘n moderne klassiek van Afrikaans wat ek nog nooit gelees het nie maar ek ken sy reputasie. Hierdie kopie kom uit skool biblioteek in die laat 1980s en vroeë 1990s, ver in die verlede toe ek ook op skool was. Ek het nogsteeds ‘n paar boeke van my skooltyd waarin ek ook notas met potlood geskryf het. Ek lees nou my handskrif en ek verbaas my beide hoeveel my handskrif verander het en hoeveel dit nog baie soortgelyk is. In hierdie boek is hul handskrif so netjies en klein soos ‘n konsienseuse kind s’n.
“Field se Kind”
Deesdae gebruik leerlinge teknolgie soos skootrekenaars en tablets en alle leerstof word aanlyn gepubliseer en versprei. Ons almal onthou toe ons met ‘n biro notas skryf en lyne onder woorde en uitdrukkings streep. By die werk skryf ek met ‘n pen in ‘n notaboek maar miskien is die rede dat die staatsdiens weier om vir ons ‘n tablet te gee sodat alles geskryf en dan getik is.
Persoonlik hou ek daarvan om met ‘n pen te skryf en om my en ander mense se handgeskrewe teks te lees. Jy leer oor die skryfer, of miskien is dit meer akkuraat om te sê jy begin dink oor wie die skryfer in die werklikheid is. Jy let op wie se handskrif lyk pragtig en slim, en wie s’n is onleesbaar of morsig. Ek hoop mense hou van myne so veel soos ek doen ten spyte van die feit dat ek nie aangesluit handskif kan doen nie – ek skryf byna soos ‘n seuntjie!
‘n Bladsy van “Field se Kind” met handgeskrewe notas
Toe ek Afrikaans begin leer, stuur my ouma in Johannesburg vir my ‘n oud woordeboek wat aan die dogter van haar vriend besit het en sy het haar naam op die kant van boek geskryf. Ek ken haar nie maar as ek my Afrikaanse roman skryf sal ek haar naam aan die heldin gee.
Nou lees ek die boeke en die name van die studente wat amper dertig jaar gelede hierdie boek geleen het. Waar is hulle nou? Onthou hulle die keer toe hulle die roman moes lees? Duisende myle weg en veel jaar later leef voort hul name hier in my Afrikaanse boeke versameling.
Soos die verlede drie jare, het ek oor die onlangse vakansietyd ‘n paar dae se werk as vrywilliger by ‘n sentrum vir daklose mense gewerk, met Crisis. Ek skryf verlede jaar hieroor en elke keer laat my oor my ervaring nadink.
Hierdie keer erken ek sommige van dieselfde vrywilligers en gaste. Ons almal is nog een jaar ouer maar ek sien net baie meer ouer veel mense lyk. Een namiddag het ek en ‘n paar vrywilligers voetbal met ‘n jong hawelose man uit Oos-Europa gespeel in ‘n park naby die sentrum. Twee jonges, ‘n broer en suster, het saam met ons gespeel en ek moet sê hulle, veral die dogtertjie, so veel beter as ons. Ons het gesukkel om asem te haal wanneer ons speel maar hulle het kringe om ons hardloop en doele en doele aangeteken het! Dit was baie pret en dink soms vir wie al hierdie werk geörganiseerd is – die hawelose mense of die vrywilligers?
Ek waardeer baie die geleentheid om ‘n bietjite te doen wat hopelik ander mense sal help. Ek is ook gelukkig dat ek doen wat ek sê ekgaan doen. Dis maklik om te wil help, maar jy moet na die sentrum toe elke dag gaan en nie net in bed slaap tot laat nie. Te dikwels het ‘n die goeie voornemings maar maak ek niks. Dis goed om vriende daaroor te vertel sodat ons almal laat dink – en onthou – wat ons vir anders kan doen. Ek weet alreeds wat ek aanstaande Kerfess gaan maak.
Op die begin van die jaar het ek na ‘n Suid-Afrikaanse paartjie se nuwe burgerskap seremonie toe gegaan. Ek het gevra of ek kan kom en soos so veel dinge, begin ek skryf en toe publiseer ek nie.
Sertifikaat van Britse burgerskap
Families en individue staan trots met stralende glimlagge vir die foto met die burgermeester. Jy wonder wat hierdie vir hulle bedoel. Klaarblyklik vir die man uit Irak is hierdie dag die realiseering van drome en hope vir veiligheid en sekuriteit wat hy al lang tyd gesoek het, verstigting wat hy nou mag bly sonder die vrees van retoer. Ja, ek verstaan hoekom.
Maar wat van dié uit Suid-Korea, Brasil, Australië of die Dominikaanse Republiek – stabiele lande – wat moviteer hulle? Wil hulle hier met ‘n man of vrou bly en werk? Wil hulle miskien net meer maklik oorsee op ‘n EU paspoort kan reis? Wat is hulle agterstorie? Hoekom staan ons in ‘n leë en koue kantoor vroeg in die jaar vir hierdie seremonie?
Dit lyk daar’s ‘n paar cool kids wat te cool vir skool is. Hulle sing nie, hulle staan baie los, hulle staan baie stadig op as gevra word, hulle dink dis ‘n biejtie uncool.
Die burgermeester mompel sy toespraak oor die geluide van skreeuende kinders terwyl die pa’s sukkel om hulle te kalmeer. Hy praat oor nuwe regte and verantwoordlikhede as nuwe burgers. Hy vertel oor die Wikings wat op die rivier na Wandsworth toe gevaart het as die van die eerste besoekers en nedersetters en ander analogieë. Hoeveel keer het hy dieselde woorde aan ‘n kamer vol nuwe burgers gesê, hoeveel keer het al die beamptes dieselfde woorde gehoor?
Die idee van ‘n seremonie is nuut en veel Britse – wel, Engelse – mense was oorspronlik baie suspiseus. “Ons is nie Amerika nie, ons het dit nie nodig nie” sê ons wat burgers van geboorte is. Wel ja, as jy nie aansoek sal doen nie, sal jy verstaan nóg die doelwit nóg hoe mense voel nie. Miskien is ons nie so gelukkig met die idee dat burgerskap – iets wat ons van kleins af ervaar – verander het en het nou verskillende belang vir buitelanders of dat daar mense is vir wie die moontlikheid vir om ons burgerskap te kry eintlik baie belangrik is nie.
Ons sing toe die volkslied. Van ons geboorte Britte is verleen, dis nie die tipe ding ons hou van doen nie. Ek hoop baie dat my nuustse mede burgers nou die geheime stygende melodie in tussen die eerste en tweede verse sal sing, “… God save The Queen, DUM-DUM-DUM-DUM-DUM! Send her victorious…” soos al voetbal fans en skoolkinders weet en skreeu. Hopelik sal hulle leer.
Die seremonie laat my na my pa dink, wat burgerskap net voor my geboorte ontvang het. Destyds was daar geen seremonie nie maar sy sertifikaat hang al jaar lank trots op die muur. Destyds het mense dikwels die besluit gemaak om hul geboorte burgerskap op te gee en om in ‘n nuwe land aan te neem, hulle het nie die plan om terug te gaan nie. Die Suid-Afrika van die 1970s was heeltemal anders toe my pa sy burgerskap opgegee het maar nou behou my vriende hulle s’n.
Toe gaan ons in die pub ‘n biejtie eet en drink en kyk na die voetbal op die televisie. Welkom aan ons groot familie.
Satedag gaan ek na die Olimpiese-stadion toe om die internasionale rugbyliga wedstryd tussen Engeland en Nieu-Seeland, ook as die Kiwis bekend. Nieu-Seeland toer Engeland hierdie maand en die twee spanne speel drie toetse en hierdie keer vind dit in Londen plaas, wat nie ‘n sentrum van rugbyliga is nie. Op die ander kant het meer as 44,000 mense kom kyk wat bedoel óf dat Londen stel belang óf dat mense sal goedkoop kaartjies vir amper enigiets koop. Persoonlik verkies ek die tweede opsie, maar ook lyk dit duisende fans uit die noord gekom het as jy die aksents luister en rugbytruie kyk.
Nieu-Seeland voer die haka voor die afskop uit
Ten spyte van die feit het ek in noord-Engeland geswot, ken ek baie min oor hierdie sport. Ons het langsaan een van die groot spanne se stadion gebly maar ons het soos meeste studente min belang gestel. Nou dat ek ouer is volg ek die sport, saam met rugby unie. Miskien is ek net ‘n hipster wat altyd anders wil wees. Daar’s ‘n verskil tussen die tipe fans van die twee rugby sports in Engeland en aangesien dat ons Engelse mense ‘n obsessie met klas het, is sport ‘n metafoor dalk vir ons as ‘n nasie. Die sport se populariteit in Australië en Nieu-Seeland laat dit amper uitheems op terselftertyd lyk. Dis nie ‘n groot sport in Suid-Afrika nie en die nasionale span, die Renosters, is heeltemal onmerkwaardig. Hulle het nie ‘n Afrikaans Wikipedia bladsy nie so gaan ek skryf.
Die Kiwis val aan
Voor die wedstryd voer die Kiwis die haka uit net soos voor elke rugby wedstryd. Rugby fans hou baie van die haka maar as ‘n voetbal fan vind ek hierdie vreemd. Ek ken nie die tradisie in rugby nie en dit lyk dat om hoekom te vra, word onbeskaaf en disrespekvol beskou. Ek is in die minderheid hieroor so ek staan in stilte en kyk. Die wedstryd was eintlik baie vervelig, nie soos die verlede naweek se toets so was hierdie ‘n groot teleurstelling. Ek hou baie van die idee van rugby league maar ek dink die klubbe in die laer liga is meer interessant as die internasionale spanne om te volg.
In die week het ek Leicester toe gegaan vir die Kanada teen Roemenië westryd in die Rugbywêreldbeker – Roemenië het ‘n beroemde oorwinning gekry – en vanoggend sit ek weer op die bus Leicester toe vir die Argentinië teen Namibië wedstryd. Ek dink ek was die enigste oke in ‘n Namibiër t-hemp en beanie, almal anders – en ek bedoel die hele bus – was Argentiniërs. Ek gesels ‘n bietjie met die oke wat langsaan my sit en hy vertel vir my oor sy besoek na Brittanje met sy werk en hoe gelukkig hy is om sy nasionale span te kan kyk.
By die stadion was weer die meerderheid mense Argentynse ondersteuners en ek het nie besef net hoeveel van hulle hier bly en werk nie. Gelukkig was daar ‘n getal ander Namibiërse ondersteuners, wel ek vermoed hulle was plaaslike mense wat besluit het om te ondersteun, en ook ‘n paar Suid-Afrika truie. Die son skyn en die weer was warm en dit voel nie soos Okotober-maand nie.
Die vlae van Argentinië en Namibië
So dis geen verrassing dat Argentinië gewen het en dat hulle Namibië geklop het nie. Ons weet dat Argentinië ‘n baie goeie span is wat die eindetelling verduidelik. Op die ander kant het Namibië goed gespeel en het drie dries gedruk en twee verdoel. Na my mening was een van hul geel kaarte baie onregverdig en toe ons op die videoskerm gekyk het meeste ander mense ook só gedink.
Ons weet hierdie wedstryd was ‘n dead rubber, maar dit was fantasties om Namibië te sien speel en die spelers lyk trots op hul pogings in hierdie toernooi. Ja, hulle het al vier wedstryds verloor maar almal erken dat hulle verbeter. My sitplek was goed, reg in die middel van die pale so het ek ‘n goeie uitsig gehad.
Namibië verdoel
Só ná meer as tien uur op die bus in elke rigting vir twee rye na Leicester moet ek sê ek het dit baie geniet. Ek is gelukkig ek die poging gemaak het om kleiner spanne te kyk; ek hoor te veel mense sê dat hulle Nieu-Seeland of Australië wil kyk – ja, jy en ook duisend ander mense.
Dit laat my dink ‘n bietjie aan die Suid-Afrika teen Skotland wedstryd wat ek met Suid-Afrikaanse vriende in die kroeg gekyk het. Langsaan die bar sit ‘n paartjie, die vrou dra ‘n Engeland trui en die man dra ‘n Suid-Afrika trui en hulle juig en screeu soos ander ondersteuners en die wedstryd en uitslag is belangrik vir hulle twee. ‘n Bietjie later by die bar gesels een van ons met hulle, hy vermoed die man is Suid-Afrikaner. Nee, hulle twee is Brasiliërs en het besluit om die atmosefeer te geniet en het nasionale spanne gekies om te ondersteun. Hoe cool was hulle! Soms as dit nie jou gunstelinge spoort is nie kan jy iets nuuts ervaar en geniet saam met die ernstige fans.
Nog ‘n ander drie vir Argentinië
Ek lees onlangs ‘n artikel in ‘n gratis Londense koerant wat my oor moderne joernalistiek laat dink het en die tipe nuus ons as lesers wil lees. Ek gee nie ‘n skakel aan die artikel vir klaarblyklike redes nie maar glo my as ek sê dit was so soetsappig, stroperig en gemaksugtig van die joernalis wat ek en ‘n vriend het daaroor hard gelag. Dit verbaas my dat só ‘n artikel gepubliseer kan word en hoekom die joernalis dink dit ‘n goeie idee was om in hul eie naam te skryf. Kwaliteit het beslis afgeneem.
Wat merkbaar is, is hoe joernalistiek verander het – en terselfdertyd hoe ek besef hoe oud ek word. Media word meer sosiale media met ‘n idee van burger joernaliste – ek dink hulle noem hulself vryskut. Wat in die verlede nuus, opinie en ontleding was en wat verduidelik en konteks gee word nou deur gevoelens – dié van beide die joernalis en die leser – vervang. Die leser begin glo hul veronderstellings en kommentare is nou so belangrik soos die skrywer se ontleding. Die tipe onderwerpe wat ek wil leer is nie die tipe onderwerpe waaroor koerante wil skryf nie. Jy lees of nie net wat hulle publiseer.
Die rol en vereistes van skrywers ook verander. Hoe maklik dit word om die leser te bereik hoe meer die kwaliteit en styl verander en word verloor. Mense skryf gratis vir aanlynse weergawe van koerante wat nodig het veel meer artikels dat jy lees meer en meer gesindikeerde en vertaalde artikels. Die bedrukte koerant begin verdwyn en word webblaaie en Facebook blaaie met ‘n gemeenskap lesers en die geleentheid van advertensie. Die leser stuur skakels aan hul vriende en versprei die koerante se skriftes oor die hele wêreld gratis. In die laas paar jaar het Die Stem en The South African Times gevou en The South African is nou net ‘n webblad wat ‘n jammer is want ek het altyd geniet om Dinsdagoggend ‘n kopie op te tel as ek werk toe loop.
Toe ek begin blog het was die blog toneel baie besig. Daar was ook die potgooi okes wat elke week hul gedagtes vir die wêreld uit gegooi het, mense vol persoonlikheid. Toe was daar omstrede oor die woord potgooi tussen Afrikaanssprekendes en Nederlandssprekendes. Ek onthou nie die redes hiervoor nie, maar nou die woord podgooi word gebruik.
Ek beskou myself nie as joernalis of skrywer nie. Ek is ‘n leerder van Afrikaans en ek skryf vir my die geleentheid om nuwe woorde en grammatika te oefen wat ek onlangs geleer het. Om myself uit te druk in ‘n vreemde taal is ‘n groot uitdaging en ek skryf nou net vir myself op ‘n Afrikaanse blog toneel van stilte sonder belangstellende lesers en skrywers.
—
Ek het geen foto vir hierdie pos nie.
Ek lees hierdie week Afrikaans boere in Argentinië op The South African webblad oor ‘n nuwe fliek oor hierdie gemeenskap. Die fliek lyk interssant so hopelik sal dit beskikbaar wees om aanlyn af te laai. Ek twyfel my plaaslike bioskoop sal dit vertoon so dis ‘n DVD om te koop.
Dis ‘n storie wat veel mense interesseer. Dis inspirering om te lees oor ‘n afgeleë groep wat aan hul kultuur en oorsprong vashou. Ek sukkel om die sprekers in die video te verstaan weens hul aksent. Dit klink verder van moderne Suid-Afrikaanse aksente as dié wat ek dikwels hoor. Wys hierdie die invloed van die Spaanstalige land of die oorblyfsels van ‘n argaïese aksent? Of is ek net heeltemal verkeerd?
Ek het oor die gemeenskap in ensiklopedieë gelees toe ek in 1998 begin leer het. Destyds stryd Encyclopaedia Britannica teen Microsoft se Encarta om die grootste te word, die onoffisiele bron van alle kennis. Hierdie inligting was taamlik maklik om te vind vir ek as nuuskierige leerling wat alles oor die taal en sprekers wou uitvind. Hierdie was ‘n paar jaar voor Wikipedia verskyn het waarna ons altyd verwys as ons is onseker. (Toe het beide ander verdwyn en oorleef slegs in artikels oor hulleself op Wikipedia.)
Onegelukkig is die enigste boek, Colonia Boer, an Afrikaner Settlement in Chubut, Argentina, baie duur. Ek sou dit gekoop het toe dit net ‘n bietjie duur was, nie belaglik duur nie.
Twee ander groepe uit getrek na die oorlog om nuwe geleenthede te vind en om die Britse bewind te ontsnap. Boer Settlers in the Southwest vertel oor vertrekkers in Texas en Meksiko. The Boers in East Africa vertel oor ‘n groep wat Eldoret in Kenia gebly het. Ek dink ek het gelees dat dié in Kenia joiners was wat Suid-Afrika moes verlaat (miskien het ek só in Mark Behr se
Dit herinner my ook na Riccardo Orizio se uitstekend Lost White Tribes, veral die hoofstuk oor die Basters in Namibië wat nog trots op Afrikaans is. Daar is ‘n geleentheid vir hierdie groepe, en ander groepe, om mekaar te ondersteun noudat teknologie bestaan wat ons met mense op die aardsdrempel te kommunikeer. Mense aanlyn skryf hoe hulle die mense in Argentinië help maar verdien die uithmees meer aandag as die plaaslik? Ons hang af van die internet, en veral sosiale media, vir om iets nuuts te leer. Mense wil weet en deel in iets groot neem maar ontbreek die nuuskierigheid om op ons eie na te vors.
My belang in hierdie groepe is taal, veral minderheid taal in ‘n gebied van ‘n oorheersende taal en nie in spesifiek Afrikaner se kultuur in die buiteland nie. Ek waardeer dat minderheid tale sonder hul kultuur sukkel om lewend te bly. In die fliek lyk dit bly hulle trots op hul oorsprong maar het die taal onder die jonges verloor. Ek dink mense stel dikwels ‘n groter belang in kollektiewe geheues en geskeidenis as in taal. My belang in taal sluit nie-blankes binne in saam met blankes, hoe hulle praat en hoe hulle dink hieroor.
Is die geskeidenis en ervaring van die gemeenskap in Argentinië ‘n metafoor of aanduiding vir die toekoms van Afrikaans as ‘n lewende taal van miljoene in suider Afrika? Die jonge mense het verspaans so wat bly is die ouder mense en ‘n kollektiewe kultuur en identiteit. Is hierdie dalk ‘n moontlikheid wat vir Afrikaans wag?
In die toekoms, wie gaan Encarta opspoor?
Hierdie is my huidige gunsteling Afrikaanse liedjie wat ‘n vriend onlangs vir my aanbeveel het, Praat Saam My deur Churchil Naudé. Die remix met kitare en dromme is baie cool.
Nog ‘n ander maand en nog ‘n ander Suid-Afrikaanse musikant kom Londen toe vir ‘n paar gigs en só kom Jack Parow om ons te vermaak met sy ryme en sy eie styl humeur.
‘n Arty prentjie van Loki Rothman en Jack Parow
Hy kom op die toneel met net Louwtjie op kitaar en ‘n sampler masjien vir hierdie twee gigs. Die res van die band kom nie Londen toe nie en gaan direk na Nederland toe vir ‘n musiekfees waar hy geniet meet sukses as in Brittanje. Hy bons, hy rap, hy skreeu en hy laat ons lag. Hy’s pret en miskien ook soms ‘n bietjie belaglik maar ons almal weet reeds dit en hy is ernstig oor wat hy doen. Die crowd sing en spring saam met hom. Hy lewer die treffers af wat ons wil hoor. Hy wil hard partytjie hou as hy ‘n bottel suip. Hy dans soos ‘n vegter en gee nie om nie.
In-tussen liedjies praat hy aan die menigte, vertel die agterstories oor sy loophaan as ‘n raaper en oor sy liedjies en hoe meer hy suip hoe meer sy woordjies mompel oor die besope menigte. Dit voel baie intieme miskien want hy staan in ‘n pub in Londen voor toegewyde fans in die buiteland. Hy vertel oor sy baklei met Steve Hofmeyr, ‘n moderne parabel oor die siel van die Afrikaanse nasie. Die besonderhede bedoel dalk nie so veel aan my nie maar dit bepaal ‘n deelte van die tipe Afrikaanstalige kultuur wat interessant is; een wat vorentoe kyk en wat almal insluit wat wil bydra.
Ná die gig gesels Jack met fans wat tou staan om ‘n kiekie saam met hom te neem en gesels ‘n biejtie met Louwtjie. Dit is mos baie duur om vir Suid-Afrikaanse bands om hierso te kom en veral weens die huidige wisselskors. Dit verduidelik hoekom hierdie keer kom net Jack and Louwtjie, net soos hoe verlede maand net Francois en Jedd gekom het. Dit verduidelik hoekom hulle bring so min merch om te verkoop en ek is dit tipe ou wat ‘n t-hemp wil koop. Ek het oor hierdie probleem – hoeveel dit kos om hierso te kom, nie die merch nie – geskryf en ons hoop dat promotors in die toekoms die hele bands hierso sal bring en sal die gigs in ‘n ware manier bevorder. Hierdie keer lees ek niks in The South African koerant of op die webblad nie wat ‘n teleurgestelling is. Waar is die ondersteuning van ‘n gemeenskap?
Miskien hulp dit ook dat hy en ander bands nie in Engels sing nie. Dit laat hulle anders lyk en miskien gaan hulle nie groot internasionale sukses ervaar nie, maar op die ander kant staan hulle aparte van die Engelse bands en behou hulle ‘n verskeie identiteit.
Ek kyk op Instagram en Twitter oor die band se somer toer oorsee en sien ‘n verskillende kant van ‘n band se lewe. Hulle ry op die moltrein, suip ‘n paar biere, sien die toeriste aantreklikhede en neem foto’s saam met die bands wat hulle by die musiekfees ontmoet. Hierdie is die aspek wat interesseer my; musikante, reisigers en toeriste wat op terselfdertyd die ervaring wil dokumenteer. Dit raak nie saak óf dit werk óf vakansie is nie, dis die realiteit van om weg te wees wat ons almal kan erken want ons dieselfde dinge op vakansie doen.
Die waarheid staan; sy naam is Jack Parow en hy is cooler as ekke.
